رکود و تورم تمام اقشار جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب تغییر الگوی مصرف آنها می‌شود.
از آنجا که استراتژی‌ها و برنامه‌های تبلیغاتی همواره بر پایه شناخت رفتار مصرفکننده شکل می‌گیرد، کسب‌وکارها باید این تغییرات و دلایل آن را شناسایی کنند تا بتوانند همسو با نیاز مصرف‌کنندگان نسبت به ارائه راهکارهای درست تبلیغاتی اقدام نمایند.
در این مقاله ابتدا شما را با تاثیرات بحران اقتصادی بر رفتار مصرف کننده آشنا خواهیم کرد و سپس در خصوص برنامه‌های تبلیغاتی موثر بر اساس نیاز مصرف‌کنندگان پیشنهاداتی خواهیم داد.
بحران اقتصادی و تغییر الگوی مصرفکننده
رکود و تورم دو عاملی هستند که دست به دست هم می‌دهند تا از قدرت خرید مصرف‌کنندگان بکاهند و احساس عدم امنیت اقتصادی در آنها به‌وجود آورند.
در چنین شرایطی مصرف‌کنندگان به دلیل بالا بودن قیمت‌ها و ترس از آینده ترجیح می‌دهند از میزان خریدشان بکاهند تا سرمایه و پول خود را حفظ کنند. آنها اولویت‌های خرید خود را تغییر می‌دهند و عموما به خرید کالاهای ضروری روی می‌آورند. به این ترتیب به راحتی برندهایی را که از آنها خرید می‌کردند به فراموشی می‌سپارند و بازار را برای یافتن کالاهای ارزان قیمتی که کارایی و کیفیت مورد نظرشان را داشته باشند، جستجو می‌کنند.
این وضعیت باعث می‌شود بسیاری از کسب‌وکارها مشتریان وفادار خود را از دست بدهند و به طور قابل ملاحظه‌ای از فروششان کاسته شود.
این همان اتفاقی است که اواخر سال 97 و در سال 98 به دلیل تورم و رکود رخ داد. خریدارانی که تا پیش از سال 97 سبد خرید متنوعی شامل مواد غذایی، کالاهای سرمایه‌ای، لوازم منزل، سفرهای داخلی و خارجی، پوشاک و … داشتند عموما خرید خود را معطوف به مواد غذایی و پوشاک ضروری نمودند.
در خصوص کالاهای سرمایه‌ای مانند ارز، سکه، مسکن و خودرو نیز هر چند بالا رفتن شدید قیمت ارز در سال 97 باعث شد مردم برای حفظ ارزش پول خود، بخش بزرگی از سرمایه نقدی خود را به خرید این اقلام اختصاص دهند، لیکن به تدریج با ورود اقتصاد کشور به شرایط رکود و سیاست بانک مرکزی برای کنترل قیمت ارز، تب خرید این اقلام نیز فروکش کرد.
در حال حاضر حاکم شدن شرایط رکود در بازار ایران مشکلات فراوانی برای کسب‌وکارها به وجود آورده و حتی برخی از آنها را به تعطیلی کشانده است. در این شرایط رقابت برای حفظ سهم بازار، بسیار سخت و فشرده شده است. کسب‌وکارهایی که بتوانند تغییرات بازار را درک و مشکلات را مدبرانه مدیریت کنند، به بقای خود ادامه خواهند داد.
داشتن برنامه مناسب برای تبلیغات یکی از مواردی است که کسب‌وکارها باید به آن توجه کنند.
کجا تبلیغ کنیم
اولین سوالی که برای کسب‌وکارها مطرح می‌شود این است که از چه طریقی و کجا باید تبلیغ کنند. به عبارت دیگر بهتر است به شیوه سنتی به تبلیغ بپردازند یا به روش آنلاین.
هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایبی است که کسب‌وکار باید با در نظر گرفتن آن به انتخاب یکی از روش‌ها یا مجموعه‌ای از آنها بپردازد.
تبلیغات سنتی
تبلیغات سنتی شامل تبلیغات در تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجلات و بیلبوردهای شهری است. ویژگی‌های این روش تبلیغاتی عبارت است از:
- این نوع از تبلیغات برای کسب‌وکارهایی مناسب است که مخاطبان زیاد و عام و به عبارت دیگر بازار هدف بسیار بزرگی دارند.
- تبلیغات سنتی در دراز مدت سود آور است و کسب‌وکار باید به آن به شکل یک سرمایه‌گذاری بلند مدت جهت برند‌سازی بنگرد.
- این روش تبلیغاتی بیشترین حس اعتماد را در بیننده به‌وجود می‌آورد. اغلب مردم معتقدند پخش شدن تبلیغ یک برند در تلویزیون، رادیو یا روزنامه‌ها و مجلات نشان دهنده اعتبار و قابل اعتماد بودن آن برند است.
معایب تبلیغ سنتی:
- تبلیغ سنتی هزینه بالایی بر کسب‌وکار تحمیل می‌کند.
- در روش سنتی نمی‌توانیم آمار دقیقی از بینندگان و شدت اثرگذاری تبلیغ داشته باشیم.
- تضمینی وجود ندارد که این روش منجر به جذب مشتری شود.
تبلیغات آنلاین
تبلیغات آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام می‌گیرد.
این روش تبلیغی ویژگی‌های زیر را دارد:
- تبلیغات آنلاین می‌تواند به‌گونه‌ای هدفمند و برای مخاطبانی خاص طراحی شود تا اثر بخشی بالایی داشته باشد.
- از طریق آن می‌توان با مشتری تعامل طولانی مدت داشت.
- کنترل آن آسان و آمار بازدید‌کنندگان آن مشخص است.
- می‌توان به راحتی در آن تغییر و بهبود ایجاد کرد.
- فضای مناسبی برای تبلیغات دهان به دهان ایجاد می‌کند.
- هزینه این روش، اندک است.
عیب تبلیغ آنلاین:
برخی از آژانس‌های تبلیغاتی آمار صحیحی در خصوص اثربخشی این روش ارائه نمی‌دهند و کسب‌وکارهایی که این شیوه از تبلیغ را برون‌سپاری می‌کنند، نمی‌توانند اعتماد چندانی به نتایج این روش داشته باشند.
پیشنهاداتی برای کسب‌وکارها
در دوره رکود کاستن از هزینه‌ها بسیار حائز اهمیت است. البته این بدان معنا نیست که بودجه بخش‌های حیاتی کسب‌وکارتان را قطع کنید، بلکه باید بتوانید نقدینگی خود را به درستی مدیریت کنید.
تبلیغات یکی از مواردی است که به هیچ وجه نباید از آن غافل شوید. بی‌تردید اگر برای محصولتان تبلیغ نکنید، رقبا سهم بازار شما را از آن خود خواهند کرد.
اگر کسب‌وکار متوسط یا کوچکی دارید بهترین راه برای تبلیغ، روش آنلاین است. به این ترتیب در هزینه‌هایتان نیز صرفه‌جویی کرده‌اید.
البته به این موضوع هم توجه داشته باشید که رکود اقتصادی تمام کسب‌وکارها را تحت تاثیر قرار می‌دهد پس شاید بتوانید در مواردی، از روش سنتی نیز استفاده کنید. احتمال دارد برخی از روزنامه‌ها و مجلات بپذیرند که آگهی‌های تبلیغی شما را با تخفیف چاپ کنند.
روانشناسی تبلیغات را جدی بگیرید
متخصصان طراحی تبلیغات با روش‌هایی که تبلیغات بیشترین اثرگذاری را روی مخاطبان دارد به خوبی آشنا هستند. آنها معمولا از روانشناسی برای جلب توجه مشتریان استفاده می‌کنند. شما نیز می‌توانید با این روش‌ها آشنا شوید و برای تبلیغ محصول خود آنها را به کار گیرید.
پس پیشنهادات ذیل را مد نظر قرار دهید:
1. اهمیت رنگ در طراحی تبلیغ: رنگ تاثیر فوق‌العاده‌ای در برقراری ارتباط با مشتری دارد. اغلب کسب‌وکارها از رنگ صرفا برای زیباسازی تبلیغ استفاده می‌کنند و از تاثیر روانی آن بر مخاطبان غافل‌اند. رنگ‌ها می‌توانند تاثیر شگرفی بر مشتریان بگذارند و آنها را برای خرید کالا یا توجه به سایت شما ترغیب کنند. هر رنگی حاوی پیغامی برای مخاطب است. برای مثال حتما متوجه شده‌اید که اغلب محصولات بهداشتی دارای پوششی سفید رنگ‌اند. دلیل آن این است که رنگ سفید تداعی کننده پاکیزگی است. پس بسته به نوع محصولتان یا پیامی که قصد دارید به مخاطب برسانید از رنگ‌های مناسب استفاده کنید.
2. در تبلیغات خود از توهم کمبود استفاده کنید: اغلب مردم اگر حس کنند کالایی نایاب یا اندک است به شدت ترغیب می‌شوند آن کالا را خریداری نمایند. چیزهای کمیاب از نظر مردم باارزش‌اند و حتی اگر به آن احتیاج نداشته باشند ممکن است تصمیم بگیرند آن را بخرند.
3. برانگیختن حس کنجکاوی مشتریان: تبلیغات آنلاین محل مناسبی برای برانگیختن حس کنجکاوی مشتریان است. از حَربه‌های مختلف برای این کار استفاده کنید تا سایت، کانال یا صفحه شما را دنبال کنند. اما توجه داشته باشید که اگر حس کنجکاوی مشتریان را بر‌انگیزید اما پاسخ مناسبی به آن ندهید، مشتری در دفعات آینده علاقه‌ای به دنبال کردن تبلیغ یا مطالب شما نخواهد داشت.
4. عناصر تبلیغ خود را به دقت انتخاب کنید: به تاثیر هر عنصری که در تبلیغ خود قرار می‌دهید توجه کنید. برای مثال اگر از تصویر صورت یک فرد استفاده می‌کنید مهم است که آن تصویر تداعی کننده حسی به مخاطبان باشد که مورد نظر شماست. اگر می‌خواهید حس اعتماد، شادی، اعتماد به نفس و … را منتقل کنید، فرم صورت، فاصله ابروها و حتی رنگ چشم آن فرد می‌تواند در انتقال این حس‌ها موثر باشد. برای مثال چشم‌های قهوه‌ای حس اعتماد بیشتری در بیننده برمی‌انگیزند.
5. تاثیر داستان گویی: مردم از حکایت و داستان لذت می‌برند. تبلیغات خود را به گونه‌ای طراحی کنید که تبدیل به یک حکایت شود تا مشتریان از دنبال کردن شما حس خوبی کسب کنند.
6. انتقال حسی که مشتری به دریافت آن راغب است: تلاش کنید این حس را به مشتریان انتقال دهید که با خرید محصول شما به تشخص و اعتبار دست می‌یابند و یا شبیه آن کسی می‌شوند که آرزوی آن را دارند. برای مثال اگر لوازم ورزشی می‌فروشید از تصاویر ورزشکاران محبوب استفاده کنید.
7. توجه به قسمت راست تبلیغ: اغلب ما کارهای خود را با دست راست انجام می‌دهیم، به عبارت دیگر، راست‌دست هستیم.این بدان معنا است که به طور ناخودآگاه به سمت راست توجه بیشتری داریم. طراحان تبلیغات معمولا با در نظر گرفتن این مسئله، قسمت اصلی و مهم تبلیغ خود را در قسمت راست صفحه قرار می‌دهند.
